Okolice
Spiskiej Nowej Wsi były i są bardzo urozmaicone dzięki przyrodzie i zatrudnieniu mieszkańców. Należy tu cały teren
Słowackiego Raju i Rudawy Spiskie. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, ale także górnictwem - sama
Spiska Nowa Wieś była miastem górniczym - a w
Krompachach powstał nowoczesny kompleks przemysłowy przetwórstwa rudy i samej miedzi.
   
Spiska Nowa Wieś jest znana dzięki swemu wrzecionowatemu rynkowi. Dominuje nad nim neogotycka wieża, która jest najwyższa na Słowacji. Oprócz kościoła katolickiego, w którym zachowała się nadzwyczaj wysoka gotycka monstrancja, znajdują się w niej inne interesujące zabytki. Należy do nich między innymi klasycystyczny kościół ewangelicki, budynek barokowy, w którym mieści się dziś Galeria Spiska, dawna siedziba zarządu Prowincji XVI miast spiskich, tzw. prowincjonalny dom z pięknymi stiukowymi reliefami, a także ciekawy budynek Reduty z teatrem z początku XX wieku.
   
Do okolic
Spiskiej Nowej wsi można zaliczyć także miasteczko
Spiskie Wlachy z interesującą kombinacją średniowiecznego ratusza i kościoła, miasto przemysłowe
Krompachy, które rozwinęło się szczególnie pod koniec ubiegłego wieku, a także dawne miasteczka
Spiski Czwartek i
Hrabuszice. Mało kto uświadamia sobie, że tzw. kaplica Zapolskiego w
Spiskim Czwartku jest najpiękniejszym przykładem architektury gotyckiej na Słowacji. Starożytność można zauważyć w zakrystii kościoła w
Hrabuszicach, gdzie zachowały się elementy romańskie. Jednym z siedzib znanego rodu Máriášsych były
Markuszowce, gdzie znajdują się ruiny zamku, renesansowy pałac, w którym mieści się ekspozycja historycznych mebli, ale też barokowa letnia rezydencja Dardanele z ekspozycją instrumentów muzycznych.
   
Miejscowości
Hnilec,
Hnilczyk i
Młynki leżą głęboko w górach, bogatych w rudę.
Smiżany są największą miejscowością na Słowacji.
Letanowce,
Spiskie Tomaszowce i
Betlanowce leżą na skraju
Słowackiego Raju. W
Spiskim Szczawniku znajdowała się od XIII wieku siedziba opactwa cystersów, kościółek w Chrasti nad Hornadem uważa się za jeden z najstarszych na Słowacji a wymarłą miejscowość Miloj przypomina jedynie wieża kościoła.
Słowacki Raj - park narodowy - jest unikalny ze względu na rozpadliny, wodospady, swoją faunę i florę.