Nazwa Spisza pochodzi od nazwy jego
zamku, który suwerennie dominuje nad całą okolicą. Jego początki sięgają połowy XII wieku, chociaż już dawno przedtem na jego miejscu znajdowało się grodzisko celtyckie, a później na sąsiednim wzgórzu grodzisko słowiańskie. Do dziś zaskakuje jego wielka powierzchnia, która każe go zaliczać do największych zamków w Europie. Podziw budzi także monumentalna architektura zamku. Był on siedzibą głównych żupanów Spisza. Zamieszkany był do końca XVII wieku. Jego właściciele - rodzina Csáky - przenieśli się potem do nowocześniejszych pałaców w Bijacowcach, Hodkowcach i innych.
   
Naprzeciwko zamku wznosi się na wzgórzu
Spiska Kapituła, miasteczko kościelne, z charakterystyczna katedrą z dwoma romańskimi wieżami. Od roku 1776 miasteczko jest siedzibą spiskiego biskupstwa. Spośród jego zabytków na uwagę zasługuje romańska rzeźba "Biały lew", ołtarz w kaplicy Zapolskiego i przepiękne epitafia renesansowe Imricha i Stefana Zapolskich. Piękno i znaczenie Kapituły i jej związek z narodem słowackim przedstawił słowacki artysta Martin Benka.
   
Spiskie Podhradie było ożywionym miasteczkiem rzemieślniczym. Już od XVII wieku znajdował się tu szpital i klasztor Braci Miłosierdzia. Z bogatego wnętrza kościoła katolickiego zachowało się jedynie kilka obrazów i gotycka chrzcielnica. W mieście mieszkało ponad 600 Żydów, po których zachowała się synagoga. Bezpośrednio pod
Zamkiem Spiskim znajdują się pałace rodziny Csáky w Hodkowcach i Bijacowcach, gdzie mieszczą się też kościół gotycki i romańska rotunda.
   
Pod zamkiem znajduje się stara wieś
Żehra z kościółkiem słynnym z powodu cennych średniowiecznych malowideł ściennych. Cały ten teren otacza wieńcem masyw Braniska z licznymi pięknymi tworami przyrodniczymi, urozmaicają go dodatkowo trawertynowe twory na sąsiednim
Dreveníku i na Sivej Brade.